Corona virüs günümüzde hepimizi korkutan bir hastalık oldu. Hızla yayılması ve ölümlere yol açması insanları korkuttu. Ancak tarihte corona virüsten daha tehlikeli hastalıklar da vardı. En tehlikelilerden biri de İspanyol Gribiydi. Milyonların ölümüne neden olan İspanyol Gribi neydi? İspanyol Giribi nasıl yayılmıştı?
İspanyol Gribi nedir?
İspanyol gribi ya da İspanyol nezlesi, 1918-1920 yılları arasında H1N1 virüsünün ölümcül bir alt türünün yol açtığı grip salgınıdır. İspanyol Gribi, 18 ay içinde 50 ile 100 milyon arası insanın (o dönemde yaşayan nüfusunun %15’i) ölümüne sebep olarak insanlık tarihinde bilinen en büyük salgın olmuştur.
ABD’de ortaya çıktı
1918’in ilkbaharında her şey güzelken ABD’nin New Mexico eyaletinde askerler grip salgınıyla karşı karşıya kalmıştı. Birkaç ayda orduda birçok asker hastalanmış, sonbahara gelindiğinde Kansas eyaletine sirayet etmişti.
Avrupa’ya taşındı
I. Dünya Savaşı’nın devam ettiği günlerde ABD’den Avrupa’ya savaşmaya giden askerler hastalığı da beraberlerinde taşıdı. Böylelikle yerel bir vaka küresel krize dönmüştü.
Gençler hedefinde
Salgın o kadar hızlı yayılmaya başlamıştı ki kimse bir şey anlamamıştı. Genç ve sağlıklı askerler hastalığa yakalandıktan sonra burun kanamasıyla karşılaştılar ve çoğu 48 saat içinde nefes almaya çalışarak öldüler.
Kamu işleri aksadı
Genç nüfus virüsün hedefinde olunca kamu işleri de aksamaya başladı. Hal böyle olunca ölen insanları kaldıracak, gömecek insan bulamadılar. Sokaklar ölülerle doldu.
Türkiye’yi de etkiledi
Salgın 1918 Eylül-Kasım aylarında zirve noktasına ulaşmış ve Türkiye dahil tüm dünya ülkelerini etkilemişti. Toplantılar yasaklandı, okullar tatil edildi, kütüphanelerde kitap dağıtımı durdurulurken ulaşım araçları dezenfekte edildi. El sıkışmak bile suç hâline gelmişti.
İlginç önlemler
Ölüm korkusu panik yaratmıştı. Ayağına salatalık bağlayan mı, cebinde patates taşıyan mı, çocuğunu soğana sokan mı dersiniz. Ancak en dikkat çekeni ağza takılan pamuklu maskelerdi. Ne yapıldıysa engel olunamadı.
İsmi neden İspanyol Gribi?
Salgın İspanya’da başlamadı. İspanyol nezlesi olarak adlandırılmasının sebebi İspanya’nın, I. Dünya Savaşı’nda yer almamış olması ve askerî sansür nedeniyle diğer Avrupa devletlerinde salgından söz edilmezken İspanyol basınının salgın konusunu ilk kez gündeme getirmiş olmasıdır.
Milyonları öldürdü
1919 Nisan’ında salgın sona erdiğinde Hindistan’da 18.5 milyon, Rusya’da 440 bin, İngiltere’de 228 bin, Fransa’da 240 bin, İtalya’da 390 bin, Amerika Birleşik Devletleri’nde 675 binden fazla can almıştı.
Amerika bu hastalık yüzünden savaştaki kaybından çok daha fazla insanını kaybetmişti.
Nüfusa kıyaslandığında ölüm oranları Asya kıtasında binde 12, Amerika kıtasında binde 8.24, Avrupa kıtasında binde 6.6, Afrika kıtasında ise yüzde 10’du.
