Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), komşumuz İran’da vakaların çoğalması ve İsrail ve Lübnan’da birer Covid-19 vakası teşhis edilmesi üzerine “Global bir pandemikin önünü kesmek için çok az zaman kaldı” uyarısını yaptı.
Bu hafta dünyanın Covid-19 adı verilen sinsi coronavirüs türünü altetmek için son şansı olabilir. Epidemik artık Çin’e özel değil. Asya’da Güney Kore ve Japonya hedef tahtasında. Bölgemizde İran hergün yeni vakalar ve ölümler rapor ediyor. Halen 26 ülkede Covid-19 hastası var. Cuma günü dünya borsalarının ağır darbe yemesi boşuna değildi. “Bu da geçer” algısı yerini “Ya durduramazsak?” kaygısına bırakıyor.
Güney Kore’de 200, Japonya’da 85 rapor edilmiş vaka var. Australia & New Zealand Banking Group Ltd. Araştırma uzmanı Khoon Goh Bloomberg’e “Japonya ve Güney Kore’de rapor edilen vaka sayısında artış yeni kaygılar yarattı” dedi. “Bu durum salgının daha üst bir evreye atladığını ve global ekonomiye fiziksel ve moral olarak zarar verme potansiyelinin de yükseldiğinin ifadesi”.
Cuma günü toplanan Çin Politbürosu da salgınla henüz başedilemediğini itiraf etti. Çin’de vaka sayısı 75 bin, ölü sayısı 2.247 olarak rapor edilirken, yeni vaka sayısında ufak da olsa bir hızlanma var.
Asıl korkutucu olan Asya dışında türeyen ve Çin’le bağlantısı tespit edilemeyen vakalar. İran, Lübnan, İsrail ve İtalya’da da vakalar ortaya çıktı. DSÖ başkanı Tedros Adhanom Ghebreyesu Cenevre’de gazetecilere “Çin’le ilişkilendiremediğimiz vakalar endişe verici. Bu salgını Çin’e hapsetmek için fırsat penceresi çok daraldı” dedi, “Artık bu salgın her yöne gidebilir”.
Londra Imperial College’in uçuş istatistikleri üzerinde yaptığı bir çalışmaya göre, Çin’den (yolcular vasıtasıyla) ihraç edilen potansiyel vakaların üçte ikisi gözden kaçmış olabilir. Raporda “Bazı vakaların çok hafif seyretmesi gümrüklerde teşhisi zorlaştırıyor. Ek olarak, bazı ülkelerin rapor ettikleri vaka sayısıyla, Wuhan’dan gelen yolcu istatistikleri arasında uçurumlar var” ifadesi yer aldı.
Güney Kore’de Daegu kentinde bir kilisede başlayan salgında hasta sayısı bir günde ikiye katlanırken, sağlık uzmanlrı Japonya’nın Covid-19’un yeni yuvası olmasından endişeleniyor. Japon sağlık yetkilileri bazı hastaların kontaklarının izini kaybettiklerini itiraf ettiler.
Bizi yakından ilgilendiren ise İran olmalı. Ölü sayısı tam belirlenemiyor, 4-5 veya 10 olabilir. Bazı İran kaynaklarına göre kutsal kent Kum’da başlayan hastalık tüm kentlere yayılmış olabilir.
Mısır ve BAE’nde de hastalığa rastlanması, sağlık sistemleri zayıf ve hijyen gelenekleri bu tür bulaşıcı hastalıklarla başa çıkmaya hazır olmayan Orta Doğu’nun kolaylıkla salgına esir düşebileceğini anımsatıyor.
Finans medyası kırılan tedarik zincirleri, sivil havacılıkta yaşanacak zararlar ve V şeklinde toparlanma olasılığına kafayı takmışken, asıl soru, tıbbi malzeme ve ilaç stoğu. Çin tüm dünyadan eldiven, maske ve antibiyotik emiyor. Yakında HIV ilaçları da karaborsaya düşebilir. Geçen sene tıbbi malzeme enflasyonu %8’le dünya ortalamasının 2.5 katıydı. Hastalığın bulaşma potansiyeli yüksek olan Lübnan, İran, Mısır gibi ülkelerin ekonomik yapıları kırılgan ve kamu otoritesi Çin’in tersine çok hızla ve geniş kapsamlı sağlık seferberliklerini örgütleyecek güce sahip değil.
Dünya bu hafta diken üstünde oturacak. İran, Japonya ve Güney Kore’de vaka sayısı düşerse, salgın “Çin’in sorunu” olarak kalmaya aday. Ya Çin dışında vakalar süratla tırmanırsa?
Kaynak:ParaAnaliz
