Türkiye’de kronik (bulaşıcı olmayan) hastalıklar, halk sağlığı açısından son derece kritik bir noktaya ulaşmış durumda. Özellikle yaşlanan nüfus, artan obezite, sağlıksız beslenme ve fiziksel aktivitenin azalması gibi etkenler bu yükü güçlendiriyor.

• Kronik hastalıklar genellikle kalp ve damar hastalıkları, diyabet, kronik solunum yolu hastalıkları gibi enfeksiyon dışı hastalıkları kapsıyor.
• Ülkede yapılan taramalarda, 1 Kasım–31 Ocak döneminde 10 milyon 564 bin kişiye ulaşıldı ve ilk kez kronik hastalık tanısı alan kişi sayısı 1 milyon 573 bin 769 oldu.
• Yapılan akademik çalışmalarda, “her üç kişiden biri en az bir kronik hastalığı var” şeklinde ifadeler yer alıyor.

Veriler kesin olarak “her dört kişiden biri” ifadesini doğrudan doğrulamasa da, “yaklaşık her 3–4 kişiden biri” oranının söz konusu olduğu güçlü işaretler veriyor.

Neden bu kadar yaygın?

• Obezite, kronik hastalıklar arasında ilk sırada geliyor: 1 milyon 336 bin 192 kişiye ilk kez obezite tanısı kondu.
• Tansiyon, şeker ve kalp hastalıkları gibi faktörler de hızla artıyor.
• Yaşam tarzı faktörleri: Sigara-tütün kullanımı, hareketsizlik, yüksek kilolu olma, sağlıksız beslenme kronik hastalık riskini artırıyor.
• Türkiye’nin nüfusu yaşlanıyor ve bu da kronik hastalık prevalansını yükseltiyor.

Ne gibi sonuçları var?

• Kronik hastalıklar yalnızca bireysel sağlık için değil, aynı zamanda sosyal ve ekonomik açıdan da büyük yük oluşturuyor.
• Erken teşhis ve tedavi yapılmadığında hastaların günlük yaşamı etkilenebiliyor, iş gücü kayıpları olabilir, hastane ve bakım maliyetleri artabiliyor.
• Örneğin, bir araştırmaya göre 65 yaş üstü kişilerde kronik hastalık oranı %78,7 olarak bulunmuş.

Ne yapılmalı?

• Erken tarama: Yukarıda belirtildiği gibi taramalar yapılıyor ve milyonlarca kişiye ulaşılıyor. Bu uygulamaların yaygınlaştırılması önemli.
• Yaşam tarzı değişimi: Fiziksel aktivitenin artırılması, dengeli beslenme, kilo kontrolü, sigara-tütün kullanımının azaltılması.
• Eğitim ve farkındalık: Halkın kronik hastalık riskleri hakkında bilgilendirilmesi, sağlık hizmetlerine erişimin kolaylaştırılması.
• Sistemsel önlemler: Sağlık sistemi içinde kronik hastalık yönetiminin güçlendirilmesi, izlem ve tedavi süreçlerinin etkinleştirilmesi.

Sonuç

Türkiye’de kronik hastalıklar artık cemiyetin büyük bir bölümünü etkiliyor. “Her dört kişiden biri” ifadesi tam verilerle birebir doğrulanmasa da, gerçek tablo “yaklaşık her üç-dört kişiden biri” şeklinde ciddi bir oranı işaret ediyor. Bu durum halk sağlığında acil müdahale gerektiren bir saha olduğunu gösteriyor.

Konya Ekspres Haber Merkezi MUHABİR: NAFİ FURKAN CANÖZ